Ik zal het eerlijk bekennen, dit boek lag al een poosje op mijn bureau te wachten… Eerlijk gezegd om twee redenen. Ten eerste omdat bidden een onderwerp is waar, voor zover ik weet, iedere christen mee worstelt, en ik dus ook. En ten tweede omdat ik de afgelopen jaren te veel boeken heb gelezen die afbrekend dan wel on-Bijbels waren in het spreken over gebed.
Maar Tim Keller’s ‘Bidden: Vertrouwelijke omgang met de ontzagwekkende God’ is beslist de moeite waard. Het is niet het dunste boek wat je te pakken kunt krijgen en soms moet je even doorzetten in het lezen ervan maar het is absoluut een aanrader. Sterker nog, ik kan me geen beter boek over gebed herinneren (behalve de Bijbel zelf natuurlijk!).
Het interessante van dit boek is gek genoeg dat er niet veel nieuws in staat. Zoals Keller zelf zegt, is het beste materiaal over gebed al geschreven. In plaats van interessante, nieuwe geheimen of sleutels te ontdekken (zoals bijvoorbeeld ‘het gebed van Jabez’, ‘The Circle Maker’, ‘Moving Mountans’ etc. etc. etc.) kijkt Keller naar het verleden, naar de diepe bronnen van de christelijke geschiedenis, en trekt hij sterke lessen van Augustinus, Luther, Calvijn, Owen en Edwards (en, in recentere geschiedenis, Edmund Clowney). Keller weet deze lessen op een toegankelijke manier in een nieuw jasje te steken. Hij begrijpt dat ‘nieuwe inzichten’ over gebed de neiging hebben om verder bij de Bijbelse waarheden weg te gaan in plaats van er dichter bij te komen. Nogmaals, er is niets diep nieuws in dit boek, maar dat is de kracht, niet de zwakte ervan.
Keller begint zijn boek op een interessante manier door de spanning tussen twee manieren van bidden te benoemen. De meeste christenen hebben de neiging om hun gebed op één van deze twee manieren vorm te geven: gemeenschap- of koninkrijkgericht. De meesten leggen tegenwoordig de nadruk op de eerste vorm door het gebed als middel te zien om Gods liefde te ervaren en eenheid met Hem te beleven. Ze beloven een leven van vrede en van voortdurende rust in God. Ze getuigen er vaak uitbundig van hoe ze zich regelmatig door Gods aanwezigheid omringd voelen. Anderen daarentegen zien niet de innerlijke rust als het wezenskenmerk van het gebed, maar het aanroepen van God om zijn koninkrijk tot stand te brengen. Het gebed wordt als worstelwedstrijd gezien, vaak – of misschien wel doorgaans – zonder een duidelijk besef van Gods directe aanwezigheid. Keller kiest er echter voor om geen van deze twee compleet van de hand te doen. Gebed is zowel een gesprek als een ontmoeting met God.
Dit wil niet zeggen dat hij voorstander is van het soort gebed dat je zou kunnen vinden onder de rooms-katholieke mystici wiens boeken tegenwoordig nog steeds enorm populair zijn. Sterker nog, hij zet zich stevig af tegen de mystiek, tegen meditatie als een leegmaken van de geest in plaats van een vulling ervan, en tegen meeslepende maar dwaze gebeden. Toch laat hij voldoende ruimte over voor ware gemeenschap met God, en voor het verhelderende werk van de Heilige Geest die de Schrift in gedachten kan brengen en ons ertoe kan brengen het beter te begrijpen door meditatief gebed. Terwijl hij deze dingen onderwijst, leunt hij op de hervormers en puriteinen.
Keller laat aan de hand van genoemde theologen zien hoe belangrijk een regelmatige gebedspraktijd is en de grote rol die serieuze Bijbelstudie daarin speelt. Hij schrijft dat bidden een gesprek met God wordt als we in vertrouwen op het Woord van God reageren. Er is pas werkelijk sprake van een gesprek als het gebed regelmatig vooraf wordt gegaan door het luisteren naar de stem van God door middel van meditatie over de Schrift. Er is niets zweverigs aan deze meditatie. Het gaat om een herkauwen, een diep laten indalen van het Woord van God, het werkelijk begrijpen.
Keller legt voortdurend de verbinding tussen de Bijbel en het gebed, de twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En dat maakt het boek zo sterk: eindelijk een realistisch en stevig boek over gebed!
In de inleiding van zijn boek geeft Keller aan dat de recentere boeken over gebed doorgaans óf vooral theologisch óf meditatief óf praktisch van aard zijn maar dat ze zelden in één boek theologie met ervaring en methodologie combineren. Dit heeft Keller proberen te doen, en het is precies wat hij heeft gedaan. Door zijn boek in vijf hoofdgedeelten te verdelen: verlangen naar gebed, het gebed begrijpen, leren bidden, het gebedsleven verdiepen en bidden in de praktijk, heeft hij dit waargemaakt. Het is een van de sterkste boeken die ik ooit over gebed gelezen heb. Een flinke aanrader dus.
Gebruikte bronnen:
Auke Rienstra 
Een reactie op “Bidden (Tim Keller) – boek review (aanrader)”