Auke Rienstra

Huh, zeg je nou dat toorn en liefde bij elkaar horen? Ja, dat geloof ik. Als je ergens om geeft dan wordt je boos op datgene wat het kapot probeert te maken. Toch?

God is liefde. Door veel christenen wordt God op deze manier gedefinieerd. God houdt van je, heeft je lief, vindt je waardevol wordt er gezegd. En met goede redenen overigens. De bijbel staat vol van verzen waar dit duidelijk naar voren komt! (1 Joh. 4:16; Joh. 3:16 etc. etc.). Maar hoe kan daar toorn, boosheid en woede bij horen?

Laat me een voorbeeld geven. Ik heb het voorrecht om de trotse vader te mogen zijn van mijn prachtige dochter van 4 jaar oud. Ik heb haar lief met heel mijn hart. Ik houd van haar, zorg voor haar en wil haar beschermen en veiligheid bieden. Stel nu dat iemand haar iets vreselijks aandoet… En stel nu dat ik m’n schouders er over ophaal en er geen aandacht aan schenk. Doe alsof er niets is gebeurd. Wat laat ik daarmee zien? Laat ik daarmee niet zien dat ik eigenlijk maar weinig om haar geef? Boosheid zou hier toch op z’n minst op z’n plaats zijn, toch? De dader achterhalen en er alles aan doen dat dit niet nog een keer kan gebeuren is wel het minste om mijn liefde niet alleen in woord maar ook in daad te laten blijken. Toch? Liefde zonder gepaste toorn is geen liefde.

God is liefde (1 Joh. 4:16) maar God is ook heilig (Jes. 6:3; Op. 4:8) en zoveel meer! God haat zonde (Spr. 6:16-19; Ps. 45:7) en heeft de Zijnen lief. God heeft de wereld lief en haat wat haar kapot probeert te maken.

Het Probleem

Het probleem is dat Gods liefde vaak tegenover Gods toorn wordt gezet. Waarmee er gezegd wordt dat het ‘of dit’, ‘of dat’ moet zijn. Hoe kan een God van liefde ook toornig zijn? Dat kan toch niet? En toch vinden we Bijbelteksten aan beide kanten. Lees bijvoorbeeld Romeinen 2:5-8 en Daniel 12:1-2 over de hel en Gods toorn en 2 Petrus 3:9 en 1 Johannes 4:16 over Gods verlangen dat niemand verloren zal gaan. Beide kanten komen we in de Bijbel tegen. We ontkomen er dus niet aan om ze met elkaar te verenigen.

Hel en Verdoemenis?

Leert de Bijbel nu echt over de hel en verdoemenis? Ja. Sterker nog. De Bijbel spreekt meer en vaker over Gods toorn dan over Zijn liefde. Ongeveer 13% van het onderwijs van Jezus en ongeveer de helft van Zijn gelijkenissen gaan over oordeel en hel. Om een aantal gedeelten te noemen: Jesaja 66; Daniel 12:2; de Psalmen; Lukas 16; 2; Romeinen 2:5-8; Tessalonicenzen 1:8-9 en verschillende gedeelten in Openbaring.

3 Visies

In grote lijnen komen we drie visies tegen over dit onderwerp:

1. De klassieke, orthodoxe visie: deze visie stelt dat wanneer Jezus terugkomt de doden opgewekt zullen worden en dat het eindoordeel dan plaats zal vinden. De gelovigen zullen ingaan tot het eeuwige leven, ongelovigen tot de eeuwige straf (Daniel 12:2). Dit is ook de visie die in de afgelopen 2000 jaar kerkgeschiedenis veruit de meeste aanhang heeft gehad. Persoonlijk sta ik ook achter deze visie.
2. Annihilationisme: deze visie stelt dat ongelovigen na hun dood vernietigd worden, en niet eeuwig zullen lijden in de hel of de poel van vuur. Deze zienswijze wordt door een minderheid van de christenen aangehangen. Een probleem met deze visie is een inconsistentie met de vertaling van het woord eeuwig. Wanneer dit woord gebruikt wordt in relatie met eeuwige straf/hel dan wordt er gezegd dat het tijdelijk is. Dat er uiteindelijk een totale vernietiging en einde zal zijn. Maar om consistent te zijn moet je bijvoorbeeld Johannes 3:16 ook als volgt vertalen: “Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat maar tijdelijk (ipv eeuwig) leven heeft.” Ik geloof niet dat dat de hoop is die God ons in Zijn Zoon geeft.
3. Universalisme: deze visie stelt dat iedereen uiteindelijk in de hemel terecht zal komen. Rob Bell met zijn boek ‘En de meeste van deze is … liefde’ en William Paul Young met zijn boek ‘God is Goed en ik niet en andere leugens waar we wel in geloven’ zijn voorbeelden van schrijvers die deze visie voorstaan. Maar om deze visie te handhaven moet je een behoorlijk aantal bijbelgedeelten schrappen, wordt Gods heiligheid behoorlijk geweld aangedaan en wordt iedere urgentie om het evangelie te verkondigen weggenomen… Deze visie gaat niet alleen een provinciale grens over maar een landelijke. Deze visie stelt dat geloof in Jezus niet meer noodzakelijk is om eeuwig leven te ontvangen. En dat staat haaks op wat de Bijbel zegt (Joh. 3:16-18; Rom. 3:23-26).

Is God niet zelf de schuldige?

Is het niet zo dat God mensen naar de hel stuurt? En is Hij dan niet degene die daar ook verantwoordelijk voor is? Is God wel liefdevol en rechtvaardig?

Tja, een goede vraag. Maar niet houdbaar. Geven wij normaal gesproken de rechter ook de schuld voor de straf die een crimineel krijgt? Nee toch?

We vinden Gods Heilige rechtvaardigheid vaak niet leuk omdat het ons allemaal raakt. Maar het is logischer én rechtvaardiger om de verantwoordelijkheid bij de ‘crimineel’ of ‘rebel’ te leggen en niet bij de rechter.

4 positieve uitwerkingen van het komende oordeel

Meestal denken we met rillingen en in negatieve zin aan Gods toorn. Maar er zijn ook positieve uitwerkingen. Ik noem er hier vier:

1. Als Gods toorn tot uiting komt in een rechtvaardig oordeel, sluit dat aan bij ons eigen verlangen naar rechtvaardigheid. Want door Gods toorn wordt onrecht veroordeeld. God staat op tegen onrecht.
2. Omdat Gods oordeel er zal komen, kunnen wij anderen in alle vrijheid vergeven (Rom.12:19). Het oordeel, de toorn, is niet aan ons. Onze opdracht en verantwoordelijkheid is: vergeven.
3. Gods Heiligheid, oordeel en toorn geeft ook een motief om rechtvaardig te leven. Als God zo serieus omgaat met Zijn Heiligheid, dan mogen wij ons daar ook naar uitstrekken in ons leven, en die Heiligheid even serieus nemen als Hij.
4. Gods Heiligheid, komend oordeel geeft ook een geweldige stimulans om het evangelie te verkondigen! Vanuit bewogenheid met de ander.

Gods toornige liefde geeft redding!

Toch is Gods antwoord op onze zonde Jezus. De hel is logisch. Maar het is juist de hemel dat een mysterie is, totaal tegen alle logica in. Dat God ook maar iemand redt is overweldigend! Jezus heeft de straf voor ons gedragen (1 Pet. 2:24), Jezus is voor ons vervloekt (Gal. 3:13), Jezus is voor ons tot zonde gemaakt, Jezus heeft onze zonden het kruishout opgedragen (2 Kor. 5:21). Gods liefde én toorn kussen elkaar als het ware aan het kruis.

Tot slot nog dit. God zegt in Ezechiël 18:30-32 het volgende:

Ik zal iedereen beoordelen naar de weg die hij gegaan is – spreekt God, de HEER. Kom tot ​inkeer, bega geen ​misdaden​ meer, anders brengt jullie schuld je ten val. Breek met het zondige leven dat jullie hebben geleid, en vernieuw je ​hart​ en je geest. Dan hoeven jullie niet te sterven! Want de dood van een mens geeft me geen vreugde – spreekt God, de HEER. Kom tot ​inkeer​ en leef!